برای شناخت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، عوامل و مولفه های نشأت گرفته از ماهیت نظام بین الملل، جهان در حال توسعه، نظام های انقلابی، سرشت اسلامی انقلاب ایران و نظام سیاسی برخاسته از آن که در تعامل با یکدیگر سیاست خارجی ایران را شکل می دهند، باید ملاحظه گردد. جنبش های معاصر در جهان اسلام در زمینه تحولات انقلابی توانسته چشم انداز جدیدی جهت اثرگذاری انقلاب اسلامی ایران در توسعه این حرکت ها ایجاد نماید. زمینه های مشابهی همچون ضدیت با اسرائیل، مقابله با نظام سلطه و افزایش هویت بین انقلاب اسلامی و اتفاقات منطقه وجود دارد. همین موضوع می تواند در کنار ظرفیت های عدالت محوری و سلطه ستیزانه انقلاب، یک الگوی کامل برای این تحولات در مسیر ایجاد نظام های مردمی محسوب شود. در این میان، جایگاه حمایت های آشکار ایران از خیزش های مقاومت در منطقه و سیاست های ایران در قبال تحرکات رژیم صهیونیستی و در مقابل، ناکارآمدی سران جهان اسلام در برابر این رژیم، ایجاد حکومتی مردمی را نظیر آنچه در ایران بر سر کار است در میان ملت های منطقه، تقویت کرده است. این مقاله سعی نموده است با روش تحلیلی و با مراجعه به منابع اسنادی به این سؤال پاسخ دهد که الگوی انقلاب اسلامی چه رابطه ای با جنبش های اسلامی معاصر دارد.

مفهوم نظام انقلابی نقطه عطفی ماندگار و نوآورانه در گفتمان انقلاب اسلامی به منظور تحکیم و بالندگی سیاست ها و نظامات در پیش برندگی آن به شمار می آید. در چرخه حیات انقلاب ها، عامل اینرسی و افول نظام-های سیاسی، کم رنگ شدن آرمان ها، ارزش های بنیادین و کارکردی، نوعی بازگشت به قبل ناشی از تغییر ماهیت انقلابی گری کارگزاران و تسلیم پذیری در مواجه با فشار عوامل محیطی را در پی دارد که با فقدان عنصر تفکر راهبردی و رهبری بصیر و تحول آفرین، درگذر زمان به صورت تدریجی این تغییر هویتی و استحاله ای اتفاق می افتد. هدف اصلی در این مقاله تبیین ابعاد معنایی «نظام انقلابی»، به ویژه کارکرد بازدارنده و ضد ترمیدوری آن در مواجه با نظریه های رقیب است. این تحقیق از نوع کیفی-نظریه داده بنیاد و با ماهیت اکتشافی-بنیادی است. گردآوری داده ها با ابزار مصاحبه های عمیق و تشکیل گروه های کانونی با خبرگان انجام گردید و درنهایت داده ها به کمک راهبرد نظریه داده بنیاد و با رویکرد ساخت گرا، کدگذاری و تجزیه وتحلیل شد. نتایج حاکی است مبانی فلسفی و مولفه های پایه نظریه نظام انقلابی جمهوری اسلامی ایران با سایر نظام-های سیاسی دنیا تفاوت بنیادین دارد....

در این مقاله انقلاب و نظام انقلابی از دیدگاه های متفاوت مورد بررسی قرار می گیرد. مسئله این است که برای جلوگیری از استحاله انقلاب و تبدیل نشدن آن به سیستمی محافظه کار و نیز محدود نشدن دایرۀ انقلاب، چه راه حلی وجود دارد. آیت الله خامنه ای و لئوتروتسکی و به گونه ای دیگر آرنولد توین بی از منظرهای مختلف به مسئله پاسخ داده اند. آیت الله خامنه ای معتقد است با توجه به استمراری بودن و تکاملی بودن پدیدۀ انقلاب، نظام سیاسی برآمده از آن همواره باید انقلابی بماند تا مانع از رکود و ایستایی گردد. وی بدین منظور «نظریه نظام انقلابی»، را ارائه داد. لئوتروتسکی برای جلوگیری از شکست انقلاب روسیه و صدور آن به کشورهای دیگر، «نظریه انقلاب مداوم» را مطرح کرد. آرنولد توینبی، تحولات تمدن ها (حدوث، بقا و زوال) را با طرح اندیشه «معارضه و واکنش» توجیه نمود. از نظر روشی، موضوع با استفاده از مطالعه توصیفی- تطبیقی در چارچوب سه مکتب اسلام، مارکسیسم و لیبرالیسم بررسی اجمالی شده است.

نوشتار حاضر در پی پاسخ گویی به این پرسش که مفهوم نظام انقلابی چیست شکل گرفته است برای رسیدن به این هدف ابتدا بر اساس نگاه اندیشمندان مختلف غربی و اسلامی به بررسی نظام و انقلاب با روش فیش برداری و رجوع به منابع کتاب، مقالات، پایان نامه ها پرداخته شد و پس از نقد و بررسی نظرات مختلف تعریفی مختار از نظام و انقلاب و نظام انقلابی با پشتوانه حکمت متعالیه ارائه شده است. یافته های مقاله عبارتند از تعریف نظام: «نظام یک کل و مجموعه ای دارای اجزا و عناصر منسجم و پیوند خورده دارای هدف مشخص است که چارچوب و قوانین و ارزش ها و آرمان های خود را از تشریع و رهبری الهی گرفته و به نظام تکوین بازگشت پیدا می کند و از فردی ترین تا اجتماعی ترین، ظاهری ترین تا باطنی ترین (روح ها و اندیشه ها) بیان این نکته ضروری است که با این تعریف، اقدام های سخت در شرایطی خاص ابزاری در خدمت آرمان خواهد بود نه یک ضلایه های زندگی انسان ها را در برمی گیرد» تعریف انقلاب: « حرکتی دورانی ـ تکاملی متناسب با حرکت جوهری عالم است که به جهت محذورات و مقدورات در عالم ماده با صیرورت و تدریج ایجاد می شود؛ و درهر گام جدید تمام کمالات گام های پیشین را داراست و در نهایت به سبب گرایش فطری و حبی در وجود مردم، انسان ها به آرمانها و مطلوبات انسانی نیل پیدا می کنند.» تعریف نظام انقلابی: «یک کل و مجموعه ای دارای اجزاء و عناصر منسجم و پیوند خورده که هدف آن تحقق آرمان ها و مطلوبات است. نظام انقلابی چارچوب و قوانین و ارزش ها و آرمان ها را از تشریع و رهبری، الهی گرفته و به صورت حرکتی دورانی ـ تکاملی مطابق با حرکت جوهری در عالم با تدریج و صیرورت به سمت آرمان ها حرکت می کند و به آن خواهد رسید.»

نائینی توانست طرح یک نظام دموکراتیک با عنوان «دولت مشروطه» را با نظریه پردازی مفاهیمی مانند قانون اساسی، مجلس ملی، شورا و لزوم مشورت با نمایندگان مردم، معنا و بارسیاسی دادن به دو اصل امربه معروف و نهی از منکر، تأکید بر دموکراسی انجمنی و نقش آنها در نظارت بر قوانین و در نهایت ابداع نظریۀ جدید در فقه سیاسی شیعه ارائه کند که اولویت آن «مصالحه نوعیه» باشد و به واسطه آن، زمینه های فکری لازم را برای جدایی امر سیاسی از امر دینی فراهم آورد. بررسی این نظریه با ابتنا بر چارچوب های نظری پیشگام در تحولات سیاسی در دنیا نشان می دهد که او تا چه اندازه با بنیادهای یک نظام دموکراتیک در دنیای معاصر آشنا بوده است و توانسته بود با بهره گیری ازآموزه های دینی و مذهبی، طراحی چنین نظامی را مبتنی بر نیازهای روزآمد جامعه ایرانی صورت دهد. پژوهش حاضر بر آن است که با واکاوی اصولی که فیلسوف سیاسی معاصر، «هانا آرنت» برای یک دولت جمهوری و یک انقلاب موفق ارائه داده است، در نظریه حکومتی نائینی، مفصل بندی نوینی از چارچوب های این نظریه به دست دهد. در این چارچوب مشخص می شود که اصل بنیان­گذاری و آغازگری، تأکید بر آزادی مثبت و مشارکت شهروندانی که از لحاظ حقوقی برابر هستند، در نظریه دولت مشروع نائینی در بطن دو اصل اساسی «حریت» و «مساوات» به خوبی مفصل بندی شده است و بر این اساس این نظریه را می توان نظریه ای پیشگام در روزآمدسازی سامان سیاسی کشور بر اساس اصول بنیادین دموکراسی در نظر آورد. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و براساس مطالعه کتابخانه ­ای است.

موضوع اساسی این پژوهش، بررسی تهدیدات هویتی در نظام انقلابی است که با تبیین اندیشه سیاسی امام خامنه ای در این خصوص انجام شده است. شناخت و درک این تهدیدات برای ایجاد و تقویت نهادها و ساختارهای نظام انقلابی، و همچنین برای حفظ انسجام، وحدت و یکپارچگی هویتی در جامعه انقلابی از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش از نوع کیفی است و به روش تحلیل محتوا انجام شده است که در آن، فرمایشات مقام معظم رهبری درباره هویت نظام انقلابی از سال 1380 تا به حال، مورد بررسی قرار گرفته و مفاهیم و کلمات کلیدی مرتبط با تهدیدات هویتی شناسایی و احصاء شده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه امام خامنه ای، تهدیدات هویتی نظام انقلابی بسیار گسترده و متنوع است و همچنین نتایج حاصله در خصوص مولفه­های تهدیدات هویت در نظام انقلابی حاکی از وجود 26 مقوله در 3 بعد تهدیدات فرهنگی، تهدیدات اقتصادی و تهدیدات سیاسی هویت نظام انقلابی است که اغلب در قالب نظام انقلابی و با تأکید بر تهدید ارزش ها، اصول و اهداف دینی و انقلابی واقع شده است. لازم به ذکر است که این موضوعات در تدوین و اجرای سیاست ها و برنامه های موثر پیشگیرانه برای حفظ هویت و اصالت نظام انقلابی باید مدنظر قرار گیرد.

رسالت جدید ملت ایران در «گام دوم انقلاب» و فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی، با ورود به دهه پنجم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، جامعه پردازی است. مرحله ای که بعد از نظام سازی و دولت سازی مقدمه تمدن اسلامی-ایرانی در شکل نوین آن و مطلع بایسته ی طلوع خورشید ولایت عظمی بوده و مناسبات زندگی اجتماعی انسان ها را در هزاره جاری تحت تأثیر قرار می دهد. اما این جامعه سازی خود مبتنی بر شعارهای انقلاب اسلامی، روحیه و حرکت انقلابی است، سوالی که در این میان ارزش طرح و بررسی دارد این است که آیا میان «جوشش انقلابی» که مقتضای تحرک، بسیج، خصال جهادی، حرکت و تغییر خواهی مستمر است و «جامعه سازی» که برایند نظم و ثبات اجتماعی است، تضاد و تنافری وجود ندارد؟ در مقام پاسخ به این سوال و با روش توصیفی و تحلیلی با ابتنا به اندیشه مقام معظم رهبری به دست آمد که میان انقلابی گری و نظم اجتماعی و حتی نظم سیاسی تضاد و تنافری وجود ندارد، بلکه اتفاقاً از بایسته های شکل دهی به جامعه مطلوب در اندیشه های اجتماعی آیت الله خامنه ای، انقلابی گری نظام اسلامی در معنای واقعی آن است.

مقاله حاضر با هدف تبیین فرایندهایی که منجر به شکل گیری عقلانیت انقلابی شد، نگاشته شده است. منظور از عقلانیت انقلابی، عقلانیتی است که پشتوانه ی عمل انقلابی در سال های 1356-57ه. ش بود. اندیشه ی سیاسی تشیع، در طول قرون متمادی یک عقلانیت بارور و عمیق را در حوزه های متفاوت دانش از قبیل فلسفه، تاریخ، عرفان و فقه پرورد. در این مقاله، مقصود از "عقلانیت فلسفی" این است که دیانت با فلسفه تفسیر شده و به آن صورت فلسفی داده شده است. مراد از "عقلانیت فقهی" عقل موید و اثباتگر حسن احکام و قواعد دینی است. "عقلانیت تاریخی " عقل شناساگر اصول و قواعد نهفته در پس رویدادهای تاریخ است و در نهایت "عقلانیت عرفانی"، بیان معانی عرفانی از طریق اسلوب عقلیست. این عقلانیت در تعامل با وحی و پشتیبان آن بود و باسایر اندیشه ها از جمله نظام اندیشه در غرب قدیم و جدید، گفت و گو داشت و به هنگام وقوع انقلاب اسلامی بروز و ظهور یافت. عقلانیت انقلابی در تبیین وضعیت عینی جامعه و سیاست و نیز ترسیم آینده پیش روی انقلاب، در گفتار رهبران انقلاب متجلی شد. مبنای نظری و روشی این تحقیق، تحلیل گفتمان و نتیجه ی آن تشریح مولفه های و مختصات این عقلانیت است.

انقلاب اسلامی از منظرهای گوناگون بر جامعه ایران تاثیر گذاشته است و یکی از عرصه هایی که اثرپذیری عمده ای داشته، نظام حقوقی منبعث از آن می باشد. نمونه بارز مسیله، پیدایش نهادهایی موسوم به «نهادهای انقلابی» است که در بسیاری از قوانین و مقررات جاری در نظام جمهوری اسلامی ایران درج و منشا اثرات حقوقی گردیده است. حقوقدانان در مورد تعریف، ماهیت، مصادیق و ضرورت ایجاد و استمرار وجود چنین نهادهایی هیچ گاه اظهارنظر دقیق و مشخصی ارایه نکرده اند. نوشتار پیش رو با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی به این گزاره می رسد که به صورت کلی یک نهاد در صورتی که جهت تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب اسلامی و صیانت از آن تاسیس شده باشد و البته از ساختارهای رایج هر حکومت نباشد «نهاد انقلابی» تلقی خواهد شد و به لحاظ ماهیت حقوقی ممکن است هر یک از نهادهای کلان یا خرد که در ساختار حقوقی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد را در برگیرد، لکن قانون گذار این عمومیت را مدنظر ندارد و هنگامی که از تعبیر نهادهای انقلابی بهره گرفته، مقصود آن نهادهای خرد و اجرایی کشور هستند که غالبا ماهیت عمومی غیردولتی دارند و در برخی مصادیق نیز موسسه دولتی هستند. شایان ذکر است در حال حاضر با وجود ماموریت های مشابه این نهادها و موازی کاری آن ها در عمل و تورم ساختاری متعاقب آن، بازآرایی چنین نهادهایی امری گریزناپذیرخواهد بود.

مقدمه: کودکی یکی از حساس ترین دوران زندگی، فرصتی برای رشد و پرورش همه جانبه است، درنتیجه؛ حفظ سلامت جسمی و روانی در این دوره از اهمیت شایانی برخوردار می باشد . حق بر سلامتی از جمله موضوعات مهم و کلیدی در عرصه ملی و بین المللی است که با توجـه بـه موقعیت حساس کودکان(شرایط جسمی و روحی)، توجـه بـه ایـن موضـوع برای این قشر، اهمیتی دو چندان می یابد. با توجه به اینکه «رساله حقوق و صحیفه سجادیه» نماد یک منشور حقوقی کامل و جامع برای بشریت است، بررسی حق بر سلامت کودکان در این دو اثر ارزشمند، هدف پژوهش حاضر می باشد.روش کار:این تحقیق کیفی و از روش تحلیل محتوا بهره برده است.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد .حق بر سلامت در اسناد بین اللملی دارای ابعاد گوناگون جسمی، روانی و حتی معنوی و اجتماعی اسـت.این حق در صحیفه سجادیه و رساله حقوق امام سجاد 7 به موضوع «حق بر سلامت با رویکرد دینی و اخلاقی و معیارهای آن در تمامی ابعاد و ساحت های وجودی انسان» پرداخته شده و این حق، در کنار جنبه های متعدد حقوق معنا می یابد که توجه و دقت در این جنبه سلامت، فراتر از آنچه در اسناد بین المللی آمده است می باشد . لذا حق بر سلامت در نگرش دینی، علاوه بر وضع و ارائه قوانین، به فضاسازی و ارائه طریق در این زمینه نیز پرداخته است